ممکن است در حالی که روی یک صندلی ارگونومیک نشستهایم و روی صفحهکلیدهای ارگونومیک تایپ میکنیم متوجه نباشیم که نور اتاق کارمان کم یا خیلی زیاد است. این اتفاقی است که در بسیاری از دفاتر کار در حال رخ دادن است؛ چراکه ما در کمال تأسف معمولاً از نور محیط غافل هستیم و آن را جزو شاخصههای اساسی محیط کار به حساب نمیآوریم.
عدم تطابق صحیح نور با کار در دست انجام میتواند منجر به سندرم بینایی کامپیوتری
(CVS) با علائمی مانند خستگی چشم، تاری دید، سردرد، گردن درد، خارش چشمها و مشکلات خواب شود. نور نامناسب اعم از روشنایی بیش از حد، خیلی تاریک، بسیار متضاد یا دمای رنگ نامناسب ممکن است منجر به نرخ خطای بالاتر، کاهش هوشیاری ذهنی و حتی کاهش روحیه ناشی از کار در یک فضای تاریک و کم نور شود.
چاره چیست؟ باید در راستای بهینهسازی ارگونومی نور محیط کار قدم برداریم. نکات نورپردازی زیر به شما کمک میکند تا نور مناسبتری در دفتر کار خود داشته باشید.
یک- روشنایی مناسب و کافی داشته باشید.
اطمینان از وجود نور کافی در اطراف محل کار شما یکی از مهمترین جنبههای ارگونومی نور مناسب است. زیرا نور ضعیف چشمان شما را مجبور میکند سختتر کار کنند و باعث خستگی چشم و سردرد میشود.
به گفته کارشناسان، یک فضای اداری معمولی باید بین 300 تا 500 لوکس (واحد استاندارد روشنایی در دستگاه
SI و یک لوکس شدت روشنایی یک شمع در فاصله یک متری است) روشنایی داشته باشد. همچنین مطمئن شوید که محل کار شما در طول روز تا حد امکان از نور طبیعی بهره میبرد. مطالعات نشان میدهد کارگرانی که به نور طبیعی دسترسی دارند در حین کار هوشیارتر هستند و در مقایسه با افرادی که در دفاترشان نور مصنوعی وجود دارد، بهتر میخوابند
انتخاب یک لامپ با لومن (واحد اندازهگیری مقدار نور یک منبع نور) بالاتر نور روشنتری را برای شما فراهم میکند. همچنین، فراموش نکنید که هرچه منبع نور به یک جسم نزدیکتر باشد (علاوه بر فوکوس و زاویه)، سطح لوکس بالاتر است زیرا نور متمرکزتر است.
دو- نقاط تیره و سایههای ناخواسته را از بین ببرید.
اتکای بیش از حد به نور مستقیم منجر به ایجاد لکهها و سایههای تیره در اطراف محل کار شما میشود، که یکی دیگر از انواع رایج نور نامناسب است که باعث خستگی چشم و سردرد میشود.
بسیاری از مردم در یک اتاق نسبتاً تاریک با یک نور روشن روی میز با رایانه خود کار میکنند. این باعث عدم تعادل روشنایی میشود و ماهیچههای چشم شما را مجبور میکند به طور مداوم منقبض و منبسط شوند تا با هر ناحیه سازگار شوند. نتیجه؟ خستگی چشم و حتی سردرد.
استفاده از مخلوطی از نور مستقیم و غیرمستقیم میتواند نقاط تیره و سایههای ناخواسته را از بین ببرد. این کار محل قرارگیری میز کار شما را به طور یکنواخت روشن میکند.
ترکیب نور مستقیم و غیرمستقیم بهترین آرایش نور است. از نور غیرمستقیم برای روشنایی ثابت محیط استفاده کنید تا نقاط تاریک و سایهها را از بین ببرد و نور مستقیم را در جاهایی که به نور بیشتری نیاز دارید، مانند محل نوشتن یا صفحه کلید، به کار ببرید.
3. تابش خیرهکننده مستقیم و غیرمستقیم را کاهش دهید.
تابش خیرهکننده توسط یک منبع روشن نور ایجاد میشود که مستقیماً وارد خط دید شما میشود یا به طور غیرمستقیم با انعکاس از سطوح براق ایجاد میشود. تابش خیرهکننده میتواند چشمان شما را تحت فشار قرار دهد؛ زیرا توانایی شما را در تشخیص درست هر چیزی به جز درخشانترین نور، مختل میکند.
مناطق پرنور مانند پنجرهها، سقفها و نورگیرها که مستقیماً در میدان دید قرار دارند باعث تابش خیرهکننده مستقیم میشوند. نوری که از سطوح، از جمله ناحیه کار که در میدان بینایی است، به چشم منعکس میشود، باعث تابش خیرهکننده غیرمستقیم میشود.
تابش خیرهکننده باعث خستگی چشم میشود زیرا چشمان شما را مجبور میکند تا سطح روشنایی خود را تنظیم کنند و باعث میشود مناطق کم نورتر در فضای کار شما به سختی دیده شوند.
نکات زیر در زمینه نورپردازی اداری میتواند به شما در کاهش تابش مستقیم و غیرمستقیم کمک کند:
میز و صندلی خود را در زاویه 90 درجه نسبت به پنجرههای بزرگ قرار دهید تا تابش نور خورشید را کاهش دهید.
روی پنجرهها پرده نصب کنید. برای پنجرههای رو به شرق/غرب، از پردههای عمودی برای جلوگیری از ورود نور خورشید بر اساس موقعیت آن در طول روز استفاده کنید. برای پنجرههای رو به شمال/جنوب، از پردههای افقی برای جلوگیری از نور خورشید استفاده کنید.
روشنایی مانیتور خود را طوری تنظیم کنید که با روشنایی ناحیه پشت آن مطابقت داشته باشد. استفاده از برنامهای مانند
f.lux میتواند کمککننده باشد.
مانیتور خود را مستقیماً زیر یک چراغ بالای سر قرار ندهید.
از چند لامپ با شدت پایین به جای یک چراغ با شدت بالا استفاده کنید.
برای کاهش شدت نور از وسایل نور فلورسنت با دیفیوزر استفاده کنید.
از فیلترهای مخصوص مانیتور برای فیلتر کردن نور آبی و تابش خیرهکننده استفاده کنید.
لامپهای خود را در پوششهای مخصوص قرار دهید تا نور آنها نرم شده و چشمان شما را آزار ندهد..
چهار- دمای رنگ را بر اساس حالت و نوع کار تنظیم کنید.
ارگونومی نور نه تنها به کاهش مشکلات جسمانی کمک میکند، بلکه میتواند خلق و خو و بهرهوری شما را نیز بهبود بخشد.
دمای رنگ به میزان "سرد" یا "گرم" نور اشاره دارد و با کلوین (
K) اندازهگیری میشود. دمای رنگهای گرمتر خوابآلودگی را تسهیل میکند، در حالی که دمای رنگهای سردتر بهرهوری را 19.4 درصد افزایش میدهد.
مطالعات همچنین نشان می دهد که دمای رنگهای سردتر باعث بهبود خلق و خو و هوشیاری و همچنین سلامت روان میشود.
برای آشنایی با مفهوم دمای رنگ این مقاله را بخوانید.
پنج- از کنتراست کافی بین پس زمینه و پیش زمینه اطمینان حاصل کنید.
کنتراست رابطه بین یک شی و پس زمینه آن از نظر روشنایی یا رنگ است. تضاد رنگ ضعیف، چشمان شما را مجبور میکند برای درک اشیاء در پیش زمینه سخت تر کار کنند.
برای بهبود ارگونومی نور، اولین چیزی که باید روی آن تمرکز کنید، کنتراست رنگ است؛ به خصوص در صفحه نمایش کامپیوتر که اکثر ما زمان زیادی را پشت آن صرف میکنیم.
مانیتور خود را طوری تنظیم کنید که کنتراست رنگی مناسب را پیدا کنید و بهترین دید را برای خود فراهم آورید.
کنتراست نور نکته مهمی است که هنگام بهینهسازی برای ارگونومی نور خوب باید در نظر گرفت. برای اطمینان از کنتراست نور خوب، باید از تغییرات زیاد در نور پیش زمینه و پس زمینه اجتناب کنید. به عنوان مثال، اگر سعی کردهاید در طول روز از تلفن خود در بیرون استفاده کنید، کنتراست نوری ضعیفی را تجربه کردهاید که باعث میشود نتوانید آنچه را که روی گوشی شما است مشاهده کنید.
برای رفع کنتراست نور ضعیف در دفتر خود، به دنبال تفاوتهای بزرگ در سطوح روشنایی باشید. با ایجاد یکنواختی روشنایی ناحیه پس زمینه و سپس روشنتر کردن فضای کار خود شروع کنید.